Het recent verschenen jaarverslag van de Algemene Inlichtingen en Veiligheidsdienst (AIVD), de voormalige BVD, besteedt veel aandacht aan het terrorisme en het voorkomen daarvan.
Politiek gewelddadig extremisme als antiglobalisering, antimilitarisme en dierenrechtactivisme moeten met minder aandacht genoegen nemen. Naast de thema’s als bedreigingen voor de internationale rechtsorde, beveiligingsbevordering, Europese en internationale samenwerking met andere inlichtingendiensten, besteedt het jaarverslag ook aandacht aan de activiteiten van geheime diensten van de voormalige Sovjetunie en de volksrepubliek China.
De AIVD meldt dat de Russische inlichtingen- en veiligheidsdiensten nog steeds over aanzienlijke macht beschikken. Zij bepalen mede Ruslands binnen- en buitenlands beleid. President Poetin benadrukt regelmatig het belang van deze diensten voor de Russische staat en voor de internationale invloed van Rusland. Zo heeft Poetin de leiding over de ‘anti-terroristische’ operaties in Tsjetsjenië overgeheveld van de Generale Staf van het leger naar de FSB, de Federale Veiligheidsdienst, de opvolger van de KGB. Daaruit blijkt dat Poetin meer vertrouwen heeft in de FSB dan in zijn militair apparaat.
Belangrijkste doelen van de Russische buitenlandse inlichtingendienst SVR en de militaire inlichtingendienst GRU zijn nog steeds de NAVO, de instellingen van de Europese Unie, de westelijke defensie-industrie en high-tech firma’s. Deze activiteiten zijn onder Poetin opgevoerd.
De AIVD spreekt hierbij van een tweesporenbeleid: “Enerzijds streeft hij (Poetin) naar nauwe samenwerking met het westen op zowel politiek en economisch als op veiligheidsgebied, zoals blijkt uit het feit dat hij zijn verzet tegen uitbreiding van de NAVO heeft opgegeven. Anderzijds lijkt hij niet bereid offensieve activiteiten tegen westerse partners te verminderen”. Er wordt met westerse diensten samengewerkt, maar tegelijkertijd worden “door clandestiene inlichtingenactiviteiten westerse belangen aangetast”.
Het budget voor de FSB en de SVR voor 2003 zal waarschijnlijk verhoogd worden. Het extra budget zal deels ten goede komen aan de bestrijding van het Tsjetsjeens en internationaal terrorisme. De AIVD verwacht dat een deel van dit budget gebruikt wordt voor spionageactiviteiten in Noord-Amerika en West-Europa. “Nederland is als hoogontwikkeld industrieland en als gastland van een aantal internationale organisaties nog steeds een aandachtsgebied voor de Russische inlichtingen- en veiligheidsdiensten.”
Uit onderzoek van de Mitrokhin archieven, documenten die door een overgelopen KGB-functionaris Rusland zijn uitgesmokkeld, blijkt dat de toenmalige BVD in de periode 1960-1980 “een goede informatiepositie had ten aanzien van de dreiging van de kant van de KGB. Onder andere als gevolg hiervan is de schade die de Sovjetdienst aan Nederlandse belangen heeft kunnen toebrengen waarschijnlijk beperkt gebleven. Over de actualiteitswaarde kan worden gezegd dat de nieuwe Russische inlichtingen- en veiligheidsdiensten zich bedienen van dezelfde methodieken als destijds het KGB”.
