De Zoeloekoning Zwelithini blijkt vergeten te zijn wat hij in november 1989 zei in een toespraak tot de inwoners van Zuid-Afrika. Hij zei toen namelijk: “Wie verdeeldheid wil zaaien tussen Zoeloe broeders, zusters, echtparen, ouders en kinderen, jongeren en bejaarden, zal vanaf heden vervloekt zijn onder ons”.
De koning heeft zich namelijk afgekeerd van zijn oom, dr.Mangosoetho Boethelezi, die wordt gesteund door een netwerk van Zoeloeleiders en de leider is van een anti-communistische politieke partij.
De ‘Aida Parker Newsletter’ (Auckland Park, RSA) weet te melden dat deze koning al heel wat fouten heeft gemaakt in zijn leven. Hij hunkert naar meer macht. Sommige van zijn raadgevers profiteren hiervan door hem verkeerde adviezen te geven. Deze adviezen worden echter prompt geaccepteerd zonder na te denken.
Hij heeft besloten betrekkingen aan te gaan met het African National Congress en de Zuidafrikaanse communistische partij. Sinds vele jaren hebben de communisten dit tevergeefs geprobeerd. Zelfs zijn naaste familieleden probeerden hem over te halen te ‘breken’ met de ‘Inkatha partij’ van Boethelezi.
Stap voor stap hebben ze echter de weerstand van de koning gebroken en hem ervan overtuigd dat hij best goede maatjes kan wezen met de communisten.
Dr.Boethelezi echter laat zich niet bang maken, al maken journalisten van de BBC en de ‘New York Times’ hem nog zo ‘zwart’. Hij is een christen, hij is voorstander van particulier bezit en vrije handel. Hij bestrijdt de communisten waar en wanneer dat mogelijk is.
De bevolking van Kwa-Zulu begrijpt best dat de koning nergens is zonder de steun van Boethelezi. Ze zullen de koning waarschijnlijk niet afzetten, maar ze zullen voor hem als mens geen respect meer hebben.
De relatie tussen koning Zwelithini en zijn eerste minister Boethelezi bereikte een dieptepunt toen de koning, zonder iemand te raadplegen, president Nelson Mandela uitnodigde om de jaarlijkse herdenking van de stichting van Zoeloeland (Shaka Day, 24 september) bij te wonen.
Dit had hij niet mogen doen. Bovendien zijn de mensen nog lang niet vergeten dat de kameraden van Mandela op 28 maart demonstrerende Zoeloes gingen beschieten. Velen van hen zijn toen gedood en gewond. Mandela verbood de politie een onderzoek in te stellen naar deze zaak.
Bij verschillende gelegenheden hebben enige leden van het koninklijk huis smalende opmerkingen gemaakt in de richting van Boethelezi. De monarchie is jarenlang genegeerd door de centrale regering te Pretoria (hoofdzakelijk door de Engelsen), totdat in 1951 prins Cyprian Bhekezulu als ‘Paramount Chief’ op de troon kwam. Hij werd gesteund door de jonge advocaat Boethelezi (zijn grootvader deed dat omstreeks 1870 onder koning Cetawayo), die was afgestudeerd in Fort Hare.
Hij was een neef van de koning. Hij heeft het Zoeloevolk weer helemaal op de been geholpen, tradities hersteld en hen het christendom gebracht.
Koning Zwelithini is een zoon van koning Bhekezulu en volgde hem in 1971 op. Hij zei toen meteen dat hij Boethelezi en zijn democratische regering niet wenste. Hij stichtte zelfs een politieke partij, de ‘Inala’ om de partij van Boethelezi te bestrijden. De regering dwong hem op 19 januari 1976 te verklaren dat hij zich van politieke aangelegenheden zou onthouden.
Sinds 1984 zet de koning Boethelezi echter opnieuw onder druk, voortdurend aangemoedigd door het A.N.C. Boethelezi heeft gezegd dat hij de koning niet nodig heeft, de koning hem echter wel om in het zadel te blijven. De koning schijnt inmiddels met geld en geschenken tot rust te zijn gekomen.
Hierdoor heeft hij zijn laatste restje prestige verloren. Het is niet onmogelijk dat hij zich zal terugtrekken ten gunste van een zoon van hem, die dan als regent kan optreden.
Volgens ‘Business Day’ heeft Koning Goodwill Zwelithini de Inkatha Freedom Party de handschoen toegeworpen en zoekt de hulp van het A.N.C. om een wet, aangenomen door de wetgevende vergadering van KwaZoeloe/Natal in te trekken, omdat hij gelooft dat deze wet zijn positie ondermijnt.
Vernomen is dat rond 29-30 oktober koning Zwelithini geheime besprekingen gehouden heeft met vice-president Mbeki, de minister van Openbare Werken, Jeff Radebe en met Jacob Zuma, minister van Economische Zaken van KwaZoeloe/Natal. Een mogelijkheid zou zijn om de wet, voor het Huis van Traditionele Leiders, die aangenomen is door het door de Inkatha gedomineerde regionale parlement naar het Constitutionele Hof te brengen. De adviseurs van de koning geloven dat de wet mogelijk in conflict is met de garanties welke in de interim grondwet staan waarover men het in de topconferentie in april eensgeworden is.
