De Britse geheime dienst MI5 gaat binnenkort zijn archieven openen. Het zal mogelijk worden om archieven die al meer dan honderd jaar ontoegankelijk zijn, te raadplegen.
Het is de bedoeling dat in 2009 een standaardwerk over de geheime dienst gereed moet zijn, waaraan door verschillende historici gewerkt is. Deze historici moeten dan wel een officiële geheimhoudingsverklaring tekenen, want zij mogen in de meest politiek gevoelige archieven neuzen.
Volgens de Britse Times heeft het hoofd van de MI5, Sir Stephen Lander, een select gezelschap van historici benaderd met het verzoek om op een personeelsadvertentie te reageren waarbij de historici toegang zullen hebben tot 500.000 documenten, waarvan vele de stempel ‘Top Secret’ dragen.
De uitverkoren historici mogen leden van de MI5 interviewen, alsmede ex-leden van de dienst. Dit alles moet resulteren in een standaardwerk dat alle facetten van het werk van de geheime dienst omvat. De MI5 is in 1909 opgericht en bestaat in 2009 dus honderd jaar.
Ook de buitenlandse dienst MI6 bestaat in 2009 honderd jaar. Daar zouden eveneens plannen bestaan om een alomvattend standaardwerk samen te stellen. Maar die beslissing is nog niet genomen.
Mocht het werk over de MI5 een bestseller worden, dan zullen de inkomsten ten goede komen aan de staat.
De historici, die voor een periode van zes jaar op de loonlijst van de MI5 zullen staan, zullen een vergelijkend salaris krijgen als een medewerker van de MI5. Voorts zullen de historici die bij dit project betrokken zullen worden, aan een uitgebreid veiligheidsonderzoek onderworpen worden.
De initiator achter dit project is de MI5 zelf geweest, die de minister van Binnenlandse Zaken, David Blunkett, daarvoor benaderd heeft. Blunkett zag geen bezwaren.
Er zijn veel boeken geschreven over de Britse geheime diensten. Maar geen enkele schrijver heeft nog de mogelijkheid gehad de geheime documenten van de MI5 te raadplegen.
Deze ‘files’ hebben betrekking op de contraspionage ten tijde van de twee wereldoorlogen, de infiltratie van de Britse communistische partij, dossiers over personen en organisaties en over undercoveractiviteiten in Noord-Ierland.
Wellicht zal er ook nieuw licht geworpen worden over de val van premier Wilson.
Volgens Peter Wright, schrijver van het geruchtmakende boek ‘Spycatcher’, waren er dertig personen betrokken in een samenzwering tegen Wilson om hem ten val te brengen. Ook een andere duistere episode uit de activiteiten van de MI5, het van binnenuit ondermijnen van een grote mijnwerkersstaking, moet duidelijkheid verschaffen, evenals het feit dat de MI5 leden van het koninklijk huis en diverse ministers jarenlang in de gaten heeft gehouden.
Van de 500.000 documenten hebben er bijna 300.000 betrekking op individuele personen, die sinds de oprichting in 1909 door de MI5 in de gaten zijn gehouden. Dit zijn de ‘echte’ geheime documenten, die voor een gedeelte reeds op microfilm staan. Rond de 200.000 documenten zijn z.g. ‘gesloten documenten’ die wel voor leden van de MI5 toegankelijk zijn, maar niet extern geraadpleegd kunnen worden.
Echter de personen die daarin genoemd worden, worden niet langer in de gaten gehouden, omdat het onderzoek naar hen is afgerond of gestaakt.
Slechts 13.000 dossiers gaan over personen waar een onderzoek naar loopt en die in de gaten worden gehouden. De helft daarvan betreft personen die verdacht worden van terroristische activiteiten.
Het aantal personen dat van terroristische activiteiten wordt verdacht, is na 11 september 2001 sterk gestegen.
