Op 2 september j.l. heeft de Minister van Justitie de ‘tapstatistieken’ van 2008 en antwoorden op kamervragen over tappen aan de Tweede Kamer toegezonden. Het blijkt dat in 2008 op meer dan 26.425 telefoonnummers een bevel tot aftappen is afgegeven (de taps van de AIVD en de MIVD zijn hierin niet meegenomen). Het betrof in 90% een tap op een mobiele telefoon en in 10% een tap op een vaste telefoonaansluiting. Gemiddeld liepen er in 2008 ongeveer 2.000 taps per dag.
Dit meldt de recente nieuwsbrief van Bits of Freedom, een organisatie die zich opwerpt voor de bescherming van de privacy van de burger. “Bits of Freedom richt zich op de verdediging van privacy en communicatievrijheid in de digitale wereld. Zij zal dat doen door een constructieve lobby te voeren en actieve campagnes te organiseren. Twee belangrijke thema’s waar zij zich de komende jaren op zal richten, zijn de verzameldrift van de overheid en een open en voor iedereen toegankelijk internet.” Daartoe zal Bits of Freedom de komende maanden een aantal campagnes in gang zetten. Bits of Freedom heeft onlangs een doorstart gemaakt en timmert met nieuw enthousiasme aan de weg.
Het aantal taps is gestegen ten opzichte van 2007. In de brief van de Minister van Justitie van 27 mei 2008 is aangegeven dat in de tweede helft van 2007 op 12.491 telefoonnummers een bevel tot aftappen is gegeven door het Openbaar Ministerie. Hiervan betrof het in 84% een tap op een mobiele telefoon en in 16% een tap op een vaste telefoon. In de betreffende periode liepen er dagelijks gemiddeld 1.681 taps.
Gelet op het aantal tapbevelen dat in andere landen is afgegeven, moet worden geconcludeerd dat Nederland in absolute en relatieve zin nog steeds buitengewoon veel aftapt (deze aantallen zijn afkomstig uit de brief van de minister):
– Verenigde Staten: meer dan 2.000 tapbevelen (2007), populatie meer dan 300 miljoen.
– Verenigd Koninkrijk: bijna 2.000 tapbevelen (2007), populatie meer dan 60 miljoen.
– Frankrijk: 26.000 tapbevelen (2008), populatie ongeveer 65 miljoen.
– Duitsland: 44.000 (2007), populatie meer dan 80 miljoen.
– Nederland: meer dan 26.000 tapbevelen (2008), populatie ongeveer 16 miljoen.
Hiermee zijn substantiële kosten gemoeid. De kosten aan tapvertalers en tolken bedroegen in 2008 ongeveer 10,4 miljoen euro. Voor het tappen is een budget van ongeveer 25 miljoen euro per jaar uitgetrokken in 2007.
Over de effectiviteit van deze taps is de Minister weinig specifiek. Het is, aldus de minister, “niet mogelijk om concreet aan te geven in welk aantal zaken het tappen heeft geleid tot, of heeft bijgedragen aan, het oplossen van een zaak. Wel kan worden aangegeven dat het tappen zijn meerwaarde heeft binnen vele onderzoeken en dat deze bevoegdheid zeer regelmatig relevante onderzoeksinformatie oplevert.”
De minister is “in het belang van de opsporing en de staatsveiligheid” niet ingegaan op de vraag van de PvdA in hoeverre het mogelijk is telefoongesprekken of andersoortige informatie-uitwisseling via internet af te tappen. Hij geeft ook geen informatie over of en in hoeverre dit soort verkeer wordt afgetapt. Dat is opmerkelijk, want communicatie via internet zal op termijn communicatie via vaste en mobiele telefonie grotendeels gaan vervangen.
Bits of Freedom heeft in een radio interview met BNR aangegeven dat ook gegevens over internetverkeer beschikbaar moeten zijn. Bits of Freedom heeft zich altjd ingezet voor de openbaarheid van tapcijfers. Na een procedure van bijna drie jaar en een uitspraak van de bestuursrechter heeft het ministerie van Justitie in 2003 de eerste keer informatie verschaft over aftapcijfers, naar aanleiding van een WOB-verzoek van Bits of Freedom.
Bericht overgenomen uit de nieuwsbrief ‘Bits of Freedom’
